Aybasti

* Aybastı Ordu'nun denizden uzak iç kısmındaki (güneyindeki) bir ilçesidir. Halkın önemli bir bölümünü Türkmen ve Çepniler oluşturur. İsminin nereden geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte Göktürkler ve Oğuzlar için kutsal olan ay, güneş, duman gibi kavramlardan veya ay tutulmasından geldiği sanılmaktadır.

* Tarih öncesi devirlere ait mağara yapıtlarının mevcut olması dolayısıyla bazı kaynaklara göre ilçenin tarihi milattan önceki yıllara dayandırılmaktadır. İkinci milenyumun başında Türklerin akınlarıyla Türkleşmiş ve bugün de Türkiye sınırları dahilindedir.

* Orta Karadeniz Bölgesi’nde Canik Dağları’nın Kuzey yamacında kurulmuş olan ilçemiz, Fatsa’nın Güneyi’nde kıyıdan 52 km² içerdedir. Doğusu’nda Gölköy, Batısı’nda Korgan, Kuzeyi’nde Fatsa ve Güneyi’nde Reşadiye ilçeleri yer alır.

Yüzölçümü 359 km²'dir. Rakım 730 metredir. Derinliği 27 km, genişliği 14 km'dir. Bu saha içerisindeki belediye alanlarımız ise 78 km² kadardır. Bu alan içerisinde 9 mahalle ve yayları bulunmaktadır. Km²'ye düşen kişi sayısı 90'dır. Engebeli bir arazi yapısına sahip olmasına rağmen ilçemiz belediyesi dahilinde sarp yamaçlara ve kayalıklara rastlanmaz.

* İklim ve bitki örtüsü Orta Karadeniz iklimine benzer. yüksek kısımları ise kısmen İç Anadolu Bölgesi’nin iklimi hüküm sürer. Bitki örtüsü olarak Karadeniz bitki örtüsüne sahiptir. Tarıma elverişli alan 192 Km², Çayır, mera 116 Km² Bağ, bahçe 30 km²'dir. Sıcaklık bakımından aylık ortalamalar incelendiği zaman en soğuk ay ortalama sıcaklığının 6 ile 7 derece arasında değiştiği görülür. En sıcak ay ortalaması ise 23 derecedir. Karadeniz Kıyılarındaki nem oranı fazla hissedilmez. Hava rüzgarlı olduğu zamanlarda soğuk daha fazla hissedilmektedir. Sıcaklık yazları 35 dereceye kadar yükselmektedir. Kışlar soğuk olur. Perşembe Yaylasında kar kalınlığı 1,5 metreye kadar çıkmaktadır. En yağışlı mevsim ilkbahardır. Akarsuları Büyük ırmakları yoktur. Armutlu ve Aybastı çayları mevcuttur Yine eski adı “Ağuderya” yeni adı Bolaman olan bir çayı vardır. Her iki çay da Fatsa’dan Karadeniz’e dökülmektedir...

*Halk geçimini en çok tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.İlçede fındık, patates ve mısır yetiştirilmektedir.Fındık ürünü Aybastı ekonomisinin can damarını oluşturmaktadır.İlçede alabalık tesisleri vardık.Aybastı ilçesi hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı ilçelerdendir. Yörede üretilen sütün değerlendirilmesine yönelik süt işletme tesisi bulunmaktadır. Aybastı patatesi çok rağbet gören ürünlerindendir.

* İlçenin nüfusu 2000 genel nüfus sayımına göre 31.422. Bunun 14.346 ilçe merkezinde, 17.076 ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.2009 nüfus sayımında ise ilçe merkezindeki nüfus 17.000 dir İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 3 belde, 8 köy ve 9 mahalleden oluşmaktadır. Ayrıca ilçede yazın yurtdışında yaşayan Aybastılıların gelmesiyle nüfus 25.000 i geçmektedir. En son yapılan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sitemi'ne(ADNKS) göre Aybastı'nın nüfusu 25 bin 346'dır

Aybastı’nın Doğusundadır. Belde; Arpacılar, Tepecik, Sekağıl, Sevdeş, Alaca, Dağdıllı, Düzdağ, Şahanlı, Karacaçukur, Çındallı, Akfatma, İmamoğlu, Hıdırevyanı, Kayaaltı Maşatalanı, Ayandın bölümlerinden oluşmaktadır. Köyün ilk isminin Sevdeşlü olduğu anlaşılmaktadır. Şevdeşlü’nün 1455 yılında yapılan sayıma göre 24 hane olduğu belirtilmektedir. Daha sonradan Aynı köyün 1485'te 20 hane 1520'de 28 hane 1547'de 81 hane 1613'te 61 hane olduğu tespit edilmiştir. 1990 Yılında yapılan sayımlara göre nüfusu 3426'dır. Alacalar 1999’da Belediye olmuştur.2009 seçimlerinde Ziya AKKUŞ seçilmiştir. 22 Ekim 2000 nüfus sayımlarına göre nüfusu 3.801’dir. Şu andaki muhtarı Gürel ALTUNTAŞ’dır. 1991 yılında yapılan kazılarda Tepecik mahallesinde Rumlardan kalma Kilise kalıntılarına rastlanmıştır. Bu köyde Kervansaray ve mezarlık olduğu sanılmaktadır.

Aybastı’nın güneyinde yer almaktadır. Geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Belde Pınargözü, Kıran, Cafarlı, Kalıçevyanı, Şeber, Gölardı, Düzağıl, Töngel, Pınaralan, Gölyanı,. mahallelerinden oluşmaktadır. Çakırlı Mahallesi’nde nüfus yerleşiminin 1613 Yılından itibaren 38 hane olarak başladığı söylenmektedir. Mahallenin 1990 sayımlarına göre nüfusu 3397’dir. 1965’ ten önce köy olan mahallemiz, 1965’te belediye encümenince alınan bir kararla Belediye’ye Bağlı bir mahalle haline getirilmiştir. 1999 Tarihinde Belediye olup başkanlığa Mehmet ER seçilmiştir. 22 Ekim 2000 nüfus sayımlarına göre nüfusu 3.389'dur. Şu andaki muhtarı Veysel İKİZ'dir. Şeber ya da Dörtyol ticari yönden gelişmiştir. Burada halkın ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte dükkân, fırın, mobilya vb mevcuttur. Töngel, Domuzgölü, Düzağıl gibi yakın yerler bazı ihtiyaçlarını Şeber’den almaktadır.

Pelitözü’nün yapılan araştırmalarda hangi tarihlerde kurulduğu bilinmemesine rağmen bu yerde ilk önceleri Hititler, Persler daha sonra da Makedonya Kralı İskender’in buyruğu altına girmiştir. İskender’in ölümü üzerine generallerinden olan Selvekos’un sonra da Roma İmparatorluğu topraklarına dahil edilmiştir. 1095 - 1173 yıllarında Danişmet Bey’in fetihleri ile Danişment Beyliği kurulmuştur. Denişment Bey bölgenin fethi için Halil ve Kutlu Doğmuş Beyleri görevlendirmiştir. Daha sonra Osmanlı İmparatorluğu’na geçen bu yer 1989 yılına kadar köy olarak kalmıştır. 1989 yılında ise kasaba olmuştur.Pelitözü Doğu Karadeniz Bölgesi’nin Samsun Ordu Amasya Tokat İllerini kapsayan alt bölgesinde 37 - 30 doğu boylamı ile 40 - 34 Kuzey enleminde yer alır. Bu yerleşim yeri Aybastı’nın güneyinde yer almaktadır. Aybastı’ya 12 km uzaklıktadır. En yakın sahil ilçesi olan Fatsa’ya uzaklığı 62 km’dir. Ordu’ya uzaklığı 116 km’dir. Nüfusu 1990 D. İ.E. sayımında ikamet edenlerin sayısı 2648’dir. 22 Ekim 2000 nüfus sayımlarına göre nüfusu 3.568 ‘dir.